Μουσείο Ασιατικής Τέχνης (Κερκύρας)

Η μοναδική στην Ελλάδα και μία από τις πλουσιότερες στην Ευρώπη συλλογές έργων τέχνης της Ασίας, η οποία αποτελείται από έντεκα χιλιάδες περίπου αντικείμενα, εκτίθεται και πάλι ύστερα από πολλά χρόνια. Το ανάκτορο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, στο οποίο στεγάζεται, είναι το πιο μεγαλοπρεπές έργο της βρετανικής παρουσίας στο νησί (1814-1864). Καταλαμβάνει το βόρειο άκρο της Σπιανάδας, της μεγαλύτερης και ομορφότερης πλατείας της Ελλάδας, η οποία διαμορφώθηκε από τους Γάλλους, λίγο πριν από την κατασκευή του ανακτόρου, κατά τη διάρκεια της δεύτερης κυριαρχίας τους στο νησί (1807-1814). Χτίστηκε μεταξύ 1819 και 1824, σε νεοκλασικό βρετανικό ρυθμό, με πέτρα Μάλτας, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Τζορτζ Γουάιτμορ (George Whitemore), για να στεγάσει την Αρμοστεία και χρησίμευσε παράλληλα ως κατοικία του διοικητή των βρετανικών δυνάμεων της Μεσογείου και κυβερνήτη της Μάλτας Τόμας Μέτλαντ (Thomas Maitland). Χρησιμοποιήθηκε, επίσης, και ως έδρα του τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, απ’ όπου και το όνομά του. Το τάγμα αυτό, του οποίου μέγας μάγιστρος ήταν ο Μέτλαντ, είχε ιδρυθεί το 1818, με σκοπό να επιβραβεύει Άγγλους πολίτες και κατοίκους των Ιονίων νήσων και της Μάλτας που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στη Βρετανική Αυτοκρατορία. Μέχρι την ενσωμάτωση των Επτανήσων, το 1864, στέγασε τη Γερουσία και για ένα διάστημα την Ιόνιο Βουλή. Μετά την ενσωμάτωση χρησιμοποιήθηκε ως θερινή κατοικία των βασιλέων της Ελλάδας. Για μερικά χρόνια στέγαζε και την αρχαιολογική συλλογή της Κέρκυρας. Το 1927 εγκαινιάστηκε το ονομαζόμενο τότε Σινοϊαπωνικό Μουσείο, το οποίο συνέχισε να λειτουργεί, με πολλές διακοπές, έως τα τέλη του 1992, όταν άρχισαν οι εργασίες αναπαλαίωσης, προκειμένου να φιλοξενήσει τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας, το πρώτο εξάμηνο του 1994. Την πρόσοψη του τριώροφου κεντρικού κτιρίου και των δύο κτισμάτων που υπάρχουν αριστερά και δεξιά του, τα οποία ενώνονται με αυτό μέσω δύο αψίδων, διατρέχει μία κιονοστοιχία από τριάντα δύο κίονες δωρικού ρυθμού. Το ανώτατο άκρο του κεντρικού κτιρίου κοσμεί η πρύμνη ενός πέτρινου καραβιού, σε απομίμηση αρχαίου, που συμβόλιζε την Κέρκυρα. Πάνω του είχε τοποθετηθεί ένα γυναικείο άγαλμα που απεικόνιζε τη Βρετανική Αυτοκρατορία, το οποίο οι Άγγλοι φρόντισαν να πάρουν μαζί τους όταν εγκατέλειψαν το νησί. Κάτω από αυτό, το κτίριο επιστέφεται με εφτά ανάγλυφα εμβλήματα των Ιονίων νήσων, έργα του γλύπτη από τη Μάλτα Dimech, που φιλοτεχνήθηκαν υπό την επίβλεψη του Κερκυραίου γλύπτη Παύλου Προσαλέντη, του οποίου έργο είναι ο χάλκινος ανδριάντας του αρμοστή Άνταμ (F. Adam), που στήθηκε το 1837 στη μικρή κυκλική λίμνη μπροστά από την κύρια είσοδο του ανακτόρου. Στην επιβλητική κεντρική αίθουσα του ισογείου δεσπόζουν οι δύο σειρές ιωνικών κιόνων, ακριβή αντίγραφα των κιόνων από το ναό της Πολιάδας Αθηνάς στην Πριήνη της Μικράς Ασίας, και στα πλευρικά κλίτη μία ζωφόρος με σκηνές από την Οδύσσεια. Η μόνη επισκέψιμη αίθουσα του ισογείου με ιστορικά κειμήλια είναι αυτή που στέγαζε την Ιόνιο Γερουσία, με τα αυθεντικά έπιπλα της εποχής, τα πορτρέτα των προέδρων της Γερουσίας και τις προτομές των αρμοστών Μέτλαντ και Άνταμ, καθώς και του βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας Γεωργίου Δ’. Στο ισόγειο υπάρχουν ακόμη τρεις μικρές αίθουσες, απ’ όπου αρχίζει η έκθεση των ευρημάτων από την Άπω Ανατολή. Στο βάθος της αίθουσας, μία μεγαλοπρεπής σκάλα με ορειχάλκινο προστατευτικό κιγκλίδωμα θα σας οδηγήσει στον προθάλαμο του πρώτου ορόφου με τους κορινθιακούς κίονες, που αντιγράφουν αυτούς του μνημείου του Λυσικράτη στην Αθήνα. Οι τρεις μνημειακές αίθουσες που μπορείτε να επισκεφθείτε στη συνέχεια είναι οι επιβλητικότερες του ανακτόρου. Η μεσαία, στρογγυλή και με εντυπωσιακά φατνώματα στην οροφή, ήταν η αίθουσα χορού. Δεξιά της βρίσκεται η αίθουσα συμποσίων, της οποίας η οροφή επισκευάστηκε με βάση την αρχική διακόσμηση των παρασήμων του τάγματος. Αριστερά, στην εντυπωσιακή αίθουσα του θρόνου, μπορείτε να δείτε πίνακες με τις μορφές των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου και προσωπογραφίες του Γεωργίου Δ’ της Αγγλίας και του Γεωργίου Α’ της Ελλάδας, καθώς και τον αυθεντικό θρόνο που χρησιμοποιούσαν οι αρμοστές στις επίσημες τελετές. Πίσω από αυτές τις τρεις μεγάλες αίθουσες, σε εφτά μικρότερες αίθουσες, που χρησίμευαν ως κατοικία των Βρετανών ενοίκων, εκτίθεται σε περιοδικές εκθέσεις μεγάλης χρονικής διάρκειας το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής. Τα περισσότερα εκθέματα της συλλογής ασιατικής τέχνης προέρχονται από δωρεά του διπλωμάτη και πρέσβη στην Αυστρία Γρηγορίου Μάνου, ο οποίος το 1919 χάρισε στο δημόσιο τη συλλογή του, που τότε αριθμούσε 10.000 αντικείμενα κινεζικής και ιαπωνικής τέχνης, με τον όρο να δημιουργηθεί το μουσείο και να του χορηγηθεί μία μικρή μηνιαία σύνταξη. Τελικά ευτύχησε να χρηματίσει διευθυντής του μόνο ένα χρόνο, καθώς το μουσείο, ύστερα από πολλές αναβολές, εγκαινιάστηκε το 1927. Η συλλογή εμπλουτίστηκε το 1974 με 450 περίπου έργα, από δωρεά του επίσης διπλωμάτη και πρέσβη στις Ινδίες Νικόλαου Χατζηβασιλείου, ο οποίος είχε συλλέξει, μεταξύ άλλων, παραβάν από την Κορέα και την Ιαπωνία, πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά από το Θιβέτ και το Νεπάλ, καθώς και γλυπτά από τις Ινδίες, το Πακιστάν και το Σιάμ. Στη συλλογή προστέθηκαν και έργα από άλλες δύο μικρότερες δωρεές, διπλωματών επίσης, του Ιορδάνη Σινιόσογλου, από έπιπλα και κινεζικά κεραμικά, και του Πέτρου Αλαμάνου, από αντικείμενα κινεζικής πορσελάνης, πίνακες ζωγραφικής και τρία περσικά χαλιά. Έτσι, δημιουργήθηκε μία συλλογή στην οποία αντιπροσωπεύονται πολλά ρεύματα και τεχνοτροπίες μιας μακράς περιόδου της ασιατικής τέχνης, από το 15ο αι. π.Χ. έως και το 19ο αι., την οποία αξίζει να δουν όλοι οι Έλληνες φιλότεχνοι. Στη συλλογή συμπεριλαμβάνονται έργα από την Κίνα της εποχής Σανγκ (1500-1027 π.Χ.), της εποχής Τσέου (1027-221 π.Χ.), της δυναστείας Χαν (221 π.Χ. -220 μ.Χ.), κατά τη διάρκεια της οποίας σημειώνεται και η πρώτη καλλιτεχνική άνθηση του κινεζικού πολιτισμού, της δυναστείας Τανγκ (618-907) και της δυναστείας Σουνγκ (960-1279). Από την εποχή του χρυσού αιώνα της Κίνας (δυναστεία Μινγκ, 1368-1644), αξίζει να αναζητήσετε τα μπρούντζινα αγγεία, τα αγαλμάτια από ψαμμόλιθο, τα δείγματα μικροτεχνίας από ελεφαντόδοντο και τα ονομαστά βάζα από πορσελάνη με το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα. Αντιπροσωπευτικά δείγματα της εποχής της δυναστείας Τσινγκ (1644-1912) είναι τα μεγάλης λεπτομέρειας αντικείμενα μικρού μεγέθους με τους ημιπολύτιμους λίθους (ορεία κρύσταλλο, νεφρίτη, ήλεκτρο και αμέθυστο), οι πορσελάνες, τα έπιπλα, τα υφάσματα και τα ενδύματα. Της ίδιας εποχής περίπου (16ος-18ος αι.), αλλά ιαπωνικής προέλευσης, είναι τα όπλα και τα τμήματα πανοπλιών των πολεμιστών σαμουράι, οι μάσκες του Θεάτρου Νο, τα αντικείμενα από το Θέατρο Καμπούκι και ένα μεγάλο παραβάν με έφιππους σαμουράι. Τη συλλογή αντικειμένων από την Ιαπωνία συμπληρώνουν είδη γραφής, εντυπωσιακές βεντάλιες, ξύλινα αντικείμενα με το χαρακτηριστικό γυαλιστερό βερνίκι και τυπωμένες εικόνες του 18ου και 19ου αι., με σκηνές από την καθημερινή ζωή. Από τις Ινδίες προέρχονται τα τελετουργικά ξυλόγλυπτα με τις ερωτικές παραστάσεις, από την Κορέα ένα παραβάν του 14ου αι. με παράσταση ανακτόρου, από την Καμπότζη δύο κεφαλές, και από το Σιάμ, το Νεπάλ και το Θιβέτ διάφορα γλυπτά μικρού μεγέθους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα γλυπτά Γκαντάρα από τις Βορειοδυτικές Ινδίες (Βακτριανή), στα οποία ορισμένοι μελετητές εντόπισαν ελληνική επιρροή, μετά την προέλαση του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην περιοχή το 330 π.Χ. Ειδώλιο αξιοωματούχου της δυναστείας Τσινγκ (1644-1912) από την Κίνα (Μουσείο Ασιατίκης Τέχνης). Ειδώλιο χορεύτριας της δυναστείας Τανγκ (618-907) από την Κίνα (Μουσείο Ασιατικής Τέχνης). Πορσελάνινο βάζο από τη συλλογή του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης. Παράσταση ναυμαχίας σε παραβάν της περιόδου Έντο από την Ιαπωνία (Μουσείο Ασιατικής Τέχνης). Πορσελάνινο βάζο της περιόδου Κανγκχσί (1662-1722) από την Κίνα (Μουσείο Ασιατικής Τέχνης).